του Σπύρου Ζουμπούλη
Ο Σηθ βιάζεται. Θέλει να προλαβαίνει να διπλασιάζει κάθε δύο χρόνια τον αριθμό των τρανζίστορ που βάζει στα τσιπ των υπολογιστών που φτιάχνει. Αυτό σημαίνει εκθετικά βελτιούμενη με το χρόνο ταχύτητα επεξεργασίας και χωρητικότητα μνήμης για τις ψηφιακές συσκευές που χρησιμοποιεί καθημερινά. Επειδή η κοινωνική δομή θέλει, η τεχνολογία μπορεί· σίγουρα και αντίστροφα. Ο νόμος του Moore από παρατήρηση καθίσταται προφητεία που αυτοεκπληρούται: ο Σηθ αρέσκεται να ανταγωνίζεται, να ξεπερνάει, να μην ξεπερνιέται παρά μόνο από κάτι που ο ίδιος έφτιαξε.
Ο Σηθ είναι ένας κόμβος στο κοινωνικό δίκτυο, το δίκτυο που σχηματίζουν τα άτομα της κοινωνίας του στην κοινωνική τους συνύπαρξη. Σε μια μοντελοποίηση που εξηγεί τη ροή της πληροφορίας μέσα στην κοινωνία, το κοινωνικό δίκτυο μπορεί να αναπαρασταθεί με ένα graph* στον οποίο κάθε κόμβος αντιστοιχεί σε ένα άτομο και κάθε αιχμή που ενώνει δύο κόμβους αντιστοιχεί στην αλληλεπίδραση/σχέση των δύο ατόμων που συμβολίζονται από τους δύο κόμβους. Η μεταφορά της πληροφορίας διευκολύνεται με την ανάπτυξη του τεχνολογικού δικτύου, που εξαπλώνεται και βελτιώνεται σε ταχύτητα, χωρητικότητα, αξιοπιστία και προσβασιμότητα. Ο Σηθ προσπαθεί με ιδιαίτερη σπουδή να κάνει το τεχνολογικό δίκτυο ταχύτερο και δυνατότερο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, γιατί ένα ταχύτερο και δυνατότερο τεχνολογικό δίκτυο θα πραγματώσει ταχύτερο και δυνατότερο κοινωνικό δίκτυο.
Η αλλαγή που επιφέρει ο Σηθ δεν αφορά μόνο το τεχνολογικό παράδειγμα· είναι βαθιά κοινωνική – εν δυνάμει.
Ο νόμος του Moore προεξοφλεί την κατάργηση, τερματικά, της ίδιας του της ισχύος. Η επιτυχία του τον φέρνει πιο κοντά στο τέλος του, με τρόπο όχι πολύ διαφορετικό από αυτόν που ο Schumpeter θεώρησε ότι η ίδια η επιτυχία του καπιταλισμού θα ευνοήσει την επικράτηση ενός συστήματος αξιών αντίθετου προς τη φύση του. Κάθε προσπάθεια βελτίωσης των ιδιοτήτων των υπολογιστικών συστημάτων περιορίζεται νομοτελειακά από θεμελιώδεις ιδιότητες της ύλης. Τα τρανζίστορ δεν μπορούν να μικρύνουν πέρα από τη μικροκλίμακα του ατόμου. Τα φυσικά όρια που επιδέχεται ο υπολογισμός εξετάζονται λεπτομερώς τα τελευταία 20 χρόνια, καθώς θεωρητικές μελέτες της πιθανής επίδρασης κβαντομηχανικών διεργασιών στον υπολογισμό αρχίζουν να πραγματώνονται σε πειραματικές διατάξεις. Κατά το μοντέλο των Krauss και Starkman η παρατηρούμενη επιτάχυνση του σύμπαντος παράγει ένα καθολικό όριο για την ποσότητα τής προς αποθήκευση και επεξεργασία πληροφορίας, θέτοντας ένα τερματικό όριο στις τεχνολογικές δυνατότητες κάθε μελλοντικού πολιτισμού, και έναν μακρινό –αλλά πεπερασμένο– χρονικό ορίζοντα μετά τον οποίο ο νόμος του Moore θα πάψει να ισχύει.
Και ο Σηθ τρέχει· να συνεχίσει να εκπληροί την προφητεία της εκθετικής ανάπτυξης, της επιταχυνόμενης αλλαγής. Μέχρι που η προφητεία, αυτοακυρούμενη, να μην μπορεί να εκπληρωθεί άλλο.
Ο Βιβλικός Σηθ είναι ο ορισμένος. Αλλά και ο αντικαταστάτης, ο αναπληρωτής. Αυτο-ορισμένος να εκπληρώσει οιωνούς, ανα-πληροί το κενό του με ταχύτητα. Κυνηγάει την υπέρβαση της ανθρώπινης γνωσιακής εμπειρίας. Αγνοεί ότι για την υπέρβαση δεν αρκεί να συνωστίζει τρανζίστορ σε τσιπάκια και να μηχανεύεται ολοένα γρηγορότερα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Δεν αρκεί να διευκολύνει τη μεταφορά της πληροφορίας από και προς τους άλλους Σηθ. Η γνωσιακή υπέρβαση δεν θα έρθει όσο η πολλή, γρήγορη και γρήγορα αυξανόμενη πληροφορία είναι αυτοσκοπός. Όσο ο Σηθ δεν στρέφεται στον Σηθ και στους άλλους Σηθ, κοινωνικά και όχι μόνο τεχνολογικά, θα είναι ο ορισμένος και όχι ο ορίζων, ο αντικαταστάτης της αληθινής του φύσης, ο ανα-πληρωτής του κενού του. Κενός ο ίδιος.
* Είδος στατιστικής απεικόνισης